Kapadokya’ya giderken veya dönüş yolunda uğramadan olmaz dediğimiz yeni bir rota önerisi ile karşınızdayız. Yazının başlığından da tahmin edebileceğiniz üzere Frig Vadisi’nden bahsediyoruz.
Frig Vadisi gibi eski medeniyetlerin yaşadığı yerleşim yerlerini keşfetmek insanı zamanda bir yolculuğa çıkarıyor. Frigyalıların bundan yüzyıllar önce oyarak inşa ettiği kaya evlerini ve anıtları görmek, onların yürüdüğü yürüyüş yollarından yürümek bizce muazzam bir deneyim.
Frig Vadisi’nde gezebileceğiniz yerler için gelin yazıya başlayalım.
Frig Vadisi'nde gezebileceğiniz noktaları ve yüzlerce pin noktasını bulabileceğiniz Ontrail Maps linkini de buraya bırakalım istedik.
Frig Vadisi 101
Söze Frig Vadisi’ni anlatarak başlayalım istiyoruz. Frig Vadisi Kütahya, Eskişehir ve Afyonkarahisar arasında kalan kocaman bir coğrafyayı kapsıyor. Aslında ismi vadi diye anılsa da, tek bir vadiden bahsetmemiz mümkün değil.
M.Ö 1000’li yıllarda kurulan Frigya Uygarlığı bu 3 şehrin sınırları ve hatta daha da geniş bir alanda yaklaşık 400 yıl boyunca hüküm sürüyor. Frig Vadisi olarak adlandırılan bölge ise Frigyalılardan kalan anıtların ve kaya evlerin en yoğunlukta olduğu alana işaret ediyor.
Frigler
Hitit İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonra kurulan ve Hitit-Avrupa kökenli bir kavim olduğu söylenen Frigler Orta Anadolu’ya geliyor, daha da spesifik olmak gerekirse ilk olarak Ankara-Polatlı bölgesine yerleşiyor. İlk krallarının ismi Gordious olduğu için Ankara’daki başkentlerine de Gordion ismini veriyorlar. Başkentleri Ankara civarlarında olsa da, bugünkü Frig vadisinden de görebileceğiniz üzere geniş bir coğrafyada hakimiyet sürüyorlar.
Vadilerdeki kayaları anlatmaya başlamadan önce biraz da Frig mimarisine değinelim. Aslında Frig mimarisi hakkındaki tüm bilgilere de bu vadinin içinde kalan yapıtlardan ve oymalardan ulaşılıyor. Friglerin kaya mimarlığında ve maden işçiliğinde oldukça ileri seviyede olduğu biliniyor.
Frig Vadisi’nde Gezilecek Yerler
Yazılıkaya
Eskişehir’in Han ilçesi içerisinde yer alan Yazılıkaya ile başlayalım. Midas Anıtı olarak da bilinen Yazılıkaya, toplam 17 metre yüksekliğinde ve kayaların oyularak oluşturulduğu bir anıt. Friglere ait en önemli eserlerden biri olarak biliniyor.
Midas demişken Friglerin ünlü, eşek kulağı ile tanınan kralı Midas’dan bahsetmeden de geçmeyelim. Midas’ın tahta gelmesinin çok tesadüfi bir hikayesi olduğu söyleniyor. Gerçek hikaye mi yoksa efsane mi bilemeyiz ama hikayeyi kısaca anlatalım.
Frigya’nın ilk kralı Gordious’un ölümünden sonra tahta kimin geçeceği konusunda kahinler şehre arabayla ilk giren kişinin kral olacağını duyuruyor. Bu sırada her şeyden habersiz bir şekilde Frigya’ya göç eden Midas ve ailesi şehre giren ilk araç oluyor ve Midas kral ilan ediliyor.
Yazılıkaya’ya kadar gelmişken Kırkgöz kayalıklarına da bir göz atmanızı öneririz. İsminin neden kırk göz olduğunu bu yapıyı gördükten sonra anlayacağınızı düşünüyoruz.
Göz göz odalardan oluşan bu kayalıkların zamanında yerleşim birimi olarak kullanıldığı biliniyor. Eğer M.Ö 900’lü yıllarda Frigya’da yaşasaydık muhtemelen böyle odaları olan bir yerde yaşayacaktık.
Yazılıkaya civarlarında ikinci bir öneriyi de verelim. Yazılıkaya’ya arabayla 10 dakika uzaklıkta, Doğanlı Vadisi’nde yer alan Gerdekkaya Anıtını da ziyaret edebilirsiniz. Helenistik Çağ’a ait olduğu bilinen bu devasa mezar, kayanın ortasına nasıl oyulmuş gerçekten etkilenmemek mümkün değil.
Yazılıkaya'yı Ontrail Maps'te de bulabilirsiniz!
Üçlerkayası
Rotaya Afyonkarahisar’daki Üçlerkayası ile devam edelim. Afyon’un İhsaniye ilçesi yakınlarındaki Üçlerkayası’nın Hititler döneminden kalma olduğu tahmin ediliyor.
M.Ö 1200’lü yıllarda inşa edilen, böylesine güzel bir yapının önünde durduğumuzu düşünmek bile tüyleri diken diken etmeye yetiyor.
Üçlerkayası'nı Ontrail Maps'te keşfedin!
Aslankaya
Üçlerkayasını görmüşken civarda görebileceğiniz bir başka yapıt da Aslankaya. Üzerinde aslan motifleri olan bu kayanın dönemin krallarından birinin mezarı olduğu söyleniyor. Yolunuzun üzerinde olacağı için dilerseniz bir göz atabilirsiniz.
Aslankaya'yı Ontrail Maps'te keşfedin!
Aydalaz Kalesi
Aslankaya’nın güneyinde kalan başka bir ören yeri ise Aydalaz Kalesi. Kalenin alt kısmında Roma ve Bizans döneminden kalma mezarlar yer alıyor. Dışarıdan yerleşim yeri gibi gözükse de aslında düşmanlara karşı savunma amaçlı kullanılıyormuş. Bu kaleye gelirseniz hemen yakınlarındaki Ayazini Kaya Kilisesini de görmeden geçmeyin.
Aydalaz Kalesi'ni Ontrail Maps'te görüntüleyin!
Arog Film Seti
Arog filminin bu coğrafyada ve Frig Vadisi’nde çekildiğini biliyor muydunuz?
Milattan öncesini konu alan bu film için Frig Vadisi’nden daha iyi bir mekan tercihi olamazdı diye düşünüyoruz. Üçlerkayası’nın biraz kuzeyinde Arog filminin çekildiği film setini görmeniz bile mümkün.
Arog Film Seti Ontrail Maps'te!
Frig Vadisi Rota Özeti
Rotayı özetlemek ve bir sıraya sokmak gerekirse eğer yola Eskişehirden başlayacaksanız aşağıdaki sırayı takip ederek ören yerlerini ziyaret edebilirsiniz.
Gerdekkaya Anıtı - Yazılıkaya (Midas Anıtı) - Kırkgöz Kayalıkları - Aslankaya - Aydalaz Kalesi - Üçlerkayası - Arog Seti
Umarız verdiğimiz önerilerle Frig Vadisi’nde bol keşif dolu bir seyahat geçirirsiniz. Türkiye’nin dört bir yanında böylesine güzel ve korunmuş tarihi yapılarla karşılaşmak gerçekten muazzam bir duygu. Şimdiden iyi seyahatlar!
